Ekran Bağımlısı Çocukların Ailelerine Öneriler

Çocukların davranışlarının biçimlenmesinde ailenin rolünün yanısıra ekran da artık çok önemli bir rol oynamaktadır. Çocukların maruz kaldıkları ekranların modellediği rollerin çocuğun gelişimi açısından uygun olup olmadığına ebeveynlerin kontrolü ile karar verilebilir. Bu noktada ebeveynlere çok iş düşmektedir; ancak bu konuda çocuklarla çatışmadan bunu sağlamak çok zor olmaktadır. Ekran bağımlılığı, erkek çocuklarda kız çocuklara göre daha fazla görülmektedir.

Ekran çoğunlukla ebeveynlerin kontrolü dışında olduğundan, çocuklarınızı yaşına uygun şekilde tehlikelere karşı uyarmalı ve her zaman kullanımlarını kontrol altında tutmaya özen göstermelisiniz. Ebeveyn olarak göreviniz; çocuklarınızı bilgilendirmek, sağlıklı sınırlar koymak ve uygulaması için yardımcı olmaktır. Aile içindeki sisteminizde yanlışlıklar var ise tamamen değişim hedeflenmektedir. Değişim için öncelikle kendi davranışlarınızdan başlamalı ve çocuklarınıza doğru model olmalısınız. Evinizde tüm aile bireyleri bir araya gelip kurallarınızı belirleyerek başlayabilirsiniz. Yemek saatlerinde ekran olmaması, ekran ile geçirilen zamanın sınırlandırılması ve bu saatlerin kontrolünün çocuk tarafından yapılması için ona eğitim ve destek verilmesi gibi kurallar belirleyebilirsiniz. Bu kurallarda en önemlisi ekran ile ilgili çocuğunuza doğru örnek olabilmenizdir.

Kurallarınızı yapılandırırken dikkat etmeniz gerekenleri aşağıda sıraladık:

* Alışkanlık haline gelen bir davranışın sonlandırılması veya azaltılması yönünde bir yaklaşımda bulunduğunuzu unutmayın.
* Net olarak kural ve sınırların belirlendiğinden emin olun. Kuralları çocuğunuzla konuşurken ben dili kullanın.
* Uygun bir günlük rutin oluşturun ve bunu bir anlaşma haline getirin. Herkesin ortak çıkarlarının gözetildiği bir aile anlaşması oluşturulabilir.
* Yaptığınız anlaşmayı yazılı hale getirmeniz, karşılıklı imzalamanız, evde görünür bir yere veya çocuğunuzun odasına asmanız daha kalıcı hale gelmesini sağlayacaktır.
* Her alışkanlıkta olduğu gibi bu değişimde de bir alışma süresi olacaktır. Değişime direnç olacağını kabul etmeli ve kurallarınızı uygularken şefkatli olmaya özen göstermelisiniz.
* Çocuğunuza suçlayıcı konuşmalar yapmaktan kaçınmalısınız.
* Evin içerisinde çocuğunuzun da yaşına uygun sorumlulukları olsun ve uygulaması yönünde teşvik eden bir tutumla yaklaşın.
* Ev içinde birlikte geçirilen zaman dilimlerini artırın. (Kutu oyunları oynamak, kitap okuma saatleri yapmak gibi)
* Ekran bağımlılığı olan evlerde iletişime dair bir kopukluk olduğu düşünülebilir. Buna paralel olarak iletişimi arttırmak için bu örnek sorular işinizi kolaylaştırabilir.
“Evde farklı ne olsaydı kendini daha iyi hissederdin?”
“Hangi durumlarda bizimle birlikte olmaktan keyif alıyorsun?”
“Hangi aktiviteleri daha fazla yapmamızı isterdin?”
Bu ve benzeri sorular sorarak aile içerisinde kurulacak ilişki için ipuçları yakalayabilir, çocuğunuzun isteklerini göz ardı etmeden onunla daha kaliteli vakit geçirebilirsiniz.
* Çocuğunuz çabalıyorsa bunu farkedin ve farkettiğiniz adımları, küçük dahi olsa değişimleri sözlerinizle belli ederek onu destekleyin.
* Çocuğunuzun yeteneklerini ve ilgi alanlarını keşfetmesine yardımcı olun. Sosyal veya fiziksel aktivitelere yönlendirin.
* Çocuğunuz ile zaman geçirdiyseniz, kendine ayrılan sürede ekran ile zaman geçirdi ve bittiyse, sonucunda kalan sürede sıkıldığını söylüyorsa yapabileceğiniz bir şey yoktur. Bazen sıkılmak da çocukların hayal güçlerinin kullanımı için gereklidir. Hayal güçleri ile yeni şeyler yaratmaları için onları teşvik edebilir ve yol gösterebilirsiniz.

* Çocuğunuzda ekran bağımlılığının yanı sıra; ikincil problem olarak depresyon, öfke problemi, kaygı bozukluğu, yeme bozukluğu gibi durumları fark ederseniz aile desteği ile birlikte mutlaka uzman desteğine başvurmanız gerekmektedir.

Bu konu hakkında nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız veya bu konuda desteğe ihtiyaç duyuyorsanız çocuk ve ailelere yönelik psikoterapi hizmetlerimiz hakkında detaylı bilgiye bağlantıdan ulaşabilir, merkezimizden randevu almak için buradan bizlere erişebilirsiniz.

Ece Gürani

Psikolog/ Psikoterapist