Teknoloji Kullanımı İçin Doğru Sınırlar

Teknolojik cihazların kullanım alanları genişlerken bir yandan bu cihazların bolca var olduğu bir dünyaya doğan çocuklar büyüyüp gelişmektedir. Bugünün anne babalarının kendi çocukluklarında pek de aşina olmadıkları bir düzen oluşurken neyin çocuklar ve gençler için ne kadar doğru olduğuna dair akıl yürütmek pek de kolay olmamaktadır. Bu yazıda hangi yaşta ne kadar teknoloji kullanımının uygun olacağı ve hangi yaşta ne kadar kullanımı ve içerikleri denetlemek gerektiğine dair bilgiler paylaşılacaktır.

0-1 yaş aralığında 5 duyunun uyarımı gelişimi desteklemektedir. Televizyon izlemek sadece 2 duyuya hitap ettiği için bu yaş aralığında pek de geliştirici bir rolü olmamaktadır. 10 dakika kadar izlendiğinde sakıncası olmamakla birlikte ideali bu dönemde hiç kullanılmamasıdır. Televizyonun başına uzun saatler terk etmenin gelişim üzerinde olumsuz etkileri söz konusudur.
3-6 yaş aralığında çocuk kendi tabletine sahip olmamalıdır. Çocuğun bir kenara çekilerek uzun saatler oynamaması gerekmektedir. Anne ve babanın kontrolünde ve çocuklarıyla diyaloglarını sürdürdükleri bir biçimde yarım saati geçmeyen kullanımlar önerilmektedir. Çağımızın çocuklar tarafından neredeyse en eğlenceli oyuncağı olarak görüldüğü için ve hayatlarımızın vazgeçilmez bir parçası olduğundan tamamen mahrum bırakmak da doğru değildir.
Bazı aileler hafta içi kullanımı tamamen kısıtlayıp hafta sonu serbest bıraktıkları bir düzen oluşturmaktadır. Bu durumda hafta içi yokluk yaşandığından hafta sonu çok yoğun kullanımlar söz konusu olabilmektedir. Bunun oluşmaması için önerilen ara vererek kullanılmasıdır. 1 saatten az periyotlar şeklinde (6 yaş için yarım saat, 7 yaş için 40 dakika, 8 yaş için 50 dakika kadar uygun olacaktır) günde birkaç periyot oynanmasının ruh ve zihin gelişiminde endişe verici etkisi bulunmamaktadır.
9-12 yaş aralığında 1 saatten uzun olmamak kaydıyla aralıksız kullanıma izin verilmesinde bir sakınca olmamaktadır. Hangi yaşta olursa olsun kullanımdan sonra verilen mola en az 30-40 dakika olmalıdır.
12 yaş sonrası akademik bir zorluk yaşamayan ve okul başarısını belli bir seviyede tutabilen gençler için özgürlük verilebilir. Zaman planlamasını kendisinin yapması ve sorumluluklarını tek başına yönetmesi için bu özgürlüğün tanınması önemlidir. Ayrıca bu yaşlarda özerkleşme sürecinin içinden geçildiği için aile tarafından yapılan müdahalelerin olabildiğince minimal düzeyde kalması gerekir.
Cep telefonu alımı genellikle 9-12 yaş aralığında bir yerlerde gerçekleşmelidir. Özellikle çocuğun bulunduğu akran ortamında %80 cep telefonuna sahip olma durumu söz konusuysa çocukları grup dışında kalmış hissetmemesi ve özgüven gelişiminin zedelenmemesi için cep telefonuna sahip olması sağlanmalıdır.
12 yaşa kadar çocukların internette serbestçe dolaşmalarına müsaade etmek tehlikeli görünmektedir. Kullandığı içeriklerin mutlaka kontrol edilmesi ve yaşına uygun olmayan içeriklere maruz kalmadığından emin olunması gerekir. Oynadığı oyunlarda değer yargılarını zedeleyici temaların bulunmamalıdır (hırsızlık, taciz vb.). Bu dönemlerde çocuklara bilinçli internet kullanımı hakkında öğretilerde bulunmak gerekir. İnternette sahte kimlikli kişilerin olabileceği, yazılan içerikler silinmeyeceği için ne yazıldığına çok dikkat edilmesi gerektiği ve paylaşılanların herkes tarafından görünür olabileceği konusunda bilinçlendirme yapılmalıdır.
12 yaşından itibaren gerçekten kişisel alanına saygı gösterildiğini hissettirecek biçimde yaklaşılmalı ve bir tehlike sezilmediği sürece ya da derslerde aşırı bir düşüş meydana gelmediği sürece müdahil olunmamalıdır. Gerçek bir saygı ortamının oluşturulması için şifrelerin bilinmemesi gerekmektedir.
Oynanan oyunlar ve izlenen filmlerde yaş sınırını gözetmek önemlidir. Bunun yanında oynanan oyunlarda öfke temasının hiç yer bulmamasını beklemek ve bunu kısıtlamak yanlıştır. Çocuklar olumsuz duygularını oyun alanında deşarj etmektedir. Çağa yeni bir oyun ve oyuncak anlayışı katan teknolojinin öfke içeren temaları barındırması çocuğun buradaki oyunlarda olumsuz duygularını deşarj etmesini sağlamaktadır.
Yasak ile ekran kullanımı kavramı bir araya getirilmemelidir. Yasak olan çekici bir hal alabildiği için sınırlı kullanım ifadesinin kullanılmasına özen gösterilmesi önerilir. Bu konuda anne babaların kural koyucu bir tavır takınmalarındansa “doktorlar, uzmanlar bu şekilde olması gerektiğini söylüyor ben annen/baban olarak seni korumak durumundayım bu nedenle izin veremem” şeklinde yapılacak açıklamalar iletişimin olumlu sürmesini sağlayacaktır.

Günümüzde teknoloji ile bağımlılık ifadeleri çok kolay bir araya getirilmektedir. Ancak durumun adına bağımlılık demeden önce gerçekten bir bağımlılık olup olmadığını anlamak gerekir. Teknoloji kullanımının bir bağımlılık olarak nitelendirilmesi için kullanan çocuğun hiç arkadaşının olmaması, depresif bir duygudurum içinde olması, her gün daha fazla kullanmak istemesi ve kullanamadığı durumlarda kriz olarak değerlendirilebilecek şekilde tepkilerin görülmesi gerekmektedir.

Çocuğunuza teknoloji kullanımı konusunda doğru sınırlar koymakta zorlanıyorsanız ya da çocuğunuz teknoloji kullanımı nedeniyle zorlanmalar yaşıyorsa çocuk ve ailelere yönelik psikoterapi hizmetlerimiz hakkında bu bağlantıdan bilgi edinebilir, merkezimizden randevu alarak bizlerden destek alabilirsiniz.