Öğrenme Zorlukları Üzerine

Öğrenme en çok okul ortamı ve akademik becerilerle özdeşleşmiş bir kavram olsa da aslında hayatın her alanında, hemen her anda var olan bir süreçtir. Bir birey olarak aldığımız her sorumluluk, sahip olduğumuz sosyal roller, temel yaşam gerekliliklerini yerine getirirken ortaya koyduğumuz her davranış az ya da çok öğrenmeyi içerir. Bu nedenle öğrenme olgusunu akademik düzlemde konuşulacak bir kavram olmaktan uzaklaştırıp bir yaşam becerisi olarak ele almak gerekir.

Öğrenme hayatın her alanında ve zamanında var olan bir kavram olduğundan sadece belli bir gelişimsel dönem içinde ele almak kısıtlayıcı olacaktır. Ancak özellikle çocuk ve ergenlerde öğrenme konusunda yaşanan zorlukların fark edilmesi ve doğru şekilde ele alınarak desteklenmesi önemli görülmektedir.

Öğrenme ile ilişkili konularda zorluk yaşanması kişinin bilişsel, ruhsal ya da sosyal-duygusal gelişim alanlarından birinde ya da bir kaçında zorluk yaşamasından kaynaklanabileceği gibi bazen de kişinin yaşadığı öğrenme zorlukları onun diğer gelişim alanlarında zorlanmalar yaşamasına neden olur. Bu nedenle öğrenme ve öğrenme ile ilişkili yaşanan zorluklarda kişinin çok yönlü bir değerlendirme ile anlaşılması gerekmektedir. Bu değerlendirme sonrası ihtiyaç alanlarına yönelik doğru ve zamanında müdahale yapılması, herhangi bir gelişimsel ihtiyacı gözden kaçırmadan, gerekiyorsa çok yönlü bir müdahale ile ilerlenmesi gerekmektedir.

Öğrenme yolculuğu sadece çocuk, aile ve okulun dahil olduğu bir süreç değildir. Çocuğun öğrenmesine katkı sağlayan tüm paydaşlar bu yolculuğun bir parçasıdır. Bazen bu yolculuğa öğrenme süreçlerini daha yakından takip edecek ve varsa yaşanan zorluklara çözüm yolları önerecek bir uzmanı da dahil etmek gerekir. Hangi noktada ek bir destek almak için bir uzmana başvurmak gerektiği aileler için karar vermesi ve anlaşılması zor bir durum olabilmektedir. Bu nedenle öğrenme kavramı bağlamında ne gibi bir gözlem olduğunda bir uzmana başvurmanın gerekli olduğuna dair farkındalığa sahip olmak önemlidir.

Öğrenme Konusunda Destek Almak Gerektiğine İşaret Eden Durumlar

• Öncelikle her çocuk aynı hızda ve aynı yöntemle öğrenememektedir. Bu nedenle öğrenme ile ilgili zorluk olup olmadığına dair endişeye kapılmadan evvel ailelerin çocuklarını belli bir süre takip etmesi ve yaşanan durumun bir süreklilik gösterip göstermediğini anlamaya çalışması önerilmektedir.
• Küçük yaşlarda sözcük dağarcığının içinde bulunulan yaşın gerekliliklerini karşılamada yetersiz kalması, kavram öğrenmede zorluk yaşanması ve çeşitli kavramların sık karıştırılması (renk, sayı, harf, saat-ay-gün gibi çeşitli kavramlar düşünülebilir), anlatılmak istenen bir konunun ifade edilmesinde yaşanan zorluklar öğrenme ile ilişkili destek almak gerektiğine işaret edebilmektedir.
• Okul ortamından elde edilen gözlemler öğrenme ile ilişkili sorunların anlaşılmasında çok değerlidir. İçinde bulunulan sınıf seviyesinin kazanımlarının elde edilmesinde yaşanan yoğun gecikmeler, yazma ya da okumada isteksizlik gibi durumlar ek bir destek alınması gerektiğine işaret edebilmektedir.
• Okula gitmek, ödev yapmak ya da farklı akademik etkinliklere dair motivasyonu düşük olan, okulda arkadaşları ile iletişim kurmayan, içine kapanan, sorumluluklarını organize etmek konusunda zorlanan bir çocuk veya ergenin temelde öğrenme süreçleri ile ilgili zorlanma yaşıyor olması muhtemeldir.
• Öğrenme pek çok bilişsel beceriyi kullanmayı gerektirmektedir. Odaklanma, dikkatini sürdürme, görsel ve işitsel hafıza becerileri, öğrenilen günlük ya da akademik bilgiler arasında bağlantı kurma, yönergeleri takip edebilme, zamanı yönetebilme gibi beceriler öğrenme sürecinin temelini oluşturmaktadır. Bu alt becerilerinden birinde ya da bir kaçında zorluk gözlemlenmesi durumunda bir uzmana başvurularak durumun anlaşılması önemlidir.

Çocuk ve gençlerle kurulan her bağ, paylaşılan her an öğrenme süreçlerini ketleyecek ya da destekleyecek durumlara dönüşebilmektedir. Öğrenme için gerekli motivasyona sahip olmak ve merak duymak çoğu zaman öğrenme eyleminin somut olarak akademik ortamlarda ortaya konmasından daha değerlidir. Ailelerin bu durumları göz önünde bulundurarak yapacakları olumlu katkılar, çocuk ve gençlerin hayatı boyunca sürecek öğrenme yolculuklarında onlara eşlik edecektir.

Öğrenme zorluklarının bilişsel ve ruhsal gelişim perspektifinden daha detaylı olarak ele alınacağı, ne gibi durumların öğrenme zorluklarını ortaya çıkarabildiği hakkında bilgilendirme yapılarak ailelerin çocuklarına nasıl destek olabileceği konusunda önerilerin sunulacağı yazılarımız ilerleyen aylarla sizlerle paylaşılacaktır.

Çocuğunuzun öğrenme süreçleri ile ilgili zorlanmaları olduğunu düşünüyorsanız gerekli değerlendirilmenin yapılması ve uygun müdahale planının oluşturulması için merkezimize ulaşabilirsiniz.

Uzm. Psk. Büşra Ertuğrul