Fobiler ve EMDR

Fobiler ve EMDR – Fobi terimi düşmanda aşırı korku ve dehşet yaratmakta usta olan Phobos adlı Yunan tanrısından gelmektedir. Phobosun düşmanda yarattığı dehşet ve korku gibi fobiler de kişide çok ciddi bir kaygı ve dehşet yaratır. Fobi kişinin, bir nesne, canlı ya da duruma karşı, gerçek bir tehlike olmamasına rağmen yoğun ve kalıcı bir korku hissetme durumudur. Kaygı ve EMDR yazımızda değindiğimiz gibi korku bizi tehlikelerden korur ve hayatta kalmamızı sağlarken, kaygı tehlikeleri öngörmemize ve tehlikeye karşı önlem alabilmemiz için harekete geçmemize yardımcı olur. Korku, gerçek bir tehlike karşısında kaçıp kurtulmamız için bizi teşvik ederken, kaygı gerçekte olmayan bir tehlikenin olma ihtimaline karşı bizi hazırlar. Örneğin bir köpeğin üzerimize doğru havlayarak koştuğunu görürsek korkarız. Vücudumuz yoğun bir tepki vermeye başlar ve kaçıp kurtulmamız için bizi harekete geçirir. Bu durumda korkmak, zihniminiz olaya karşı verdiği uygun bir tepkidir. Kaygı ise daha önce yaşadığımız bu deneyimi tekrar yaşamamız için benzer durumlara girmemizi engellemeye çalışır ki kişi kendini koruyabilsin. Yani korku ve kaygı bizim hayatta kalmamız açısında oldukça önemlidir.

Fobisi olan kişilerde, korku ile ilgili alarm sistemi yanlış tetiklenir. Gerçekte korku yaratmayacak bir nesne, aktiviteye veya duruma karşı aşırı korku duyma ve kaçınma davranışına sebep olur. Gerçekte tehlike yaratmayacak bir durum önceki deneyimlerden yola çıkarak zihin tarafından abartılır ve aşırı tehlikeli bir durummuş gibi algılanır. Doğal olarak tehlike korkuya sebep olur ve kişinin tepkisi sanki gerçek bir tehdit altındaymış gibi gerçekleşir. Fobisi olan kişiler korkularının saçma olduğunu bilirler, ancak mantıksal düşünerek bu duygudan kurtulamazlar. Bu nedenle fobiler, kişilerin günlük yaşantılarında sıkıntı yaşamalarına neden olur. Örneğin kedilerden korkan birini düşünelim. Bu kişi için sokağa çıkmak, dışarda bir kafede oturmak, kedisi olan bir eve girmek vb. durumlar oldukça zorlayıcı olacaktır. Kişi elinden geldiğince bu tarz ortamlardan kaçmaya veya kaçınmaya çalışacak ve farkında olmadan kendi özgürlük alanını kısıtlayacaktır.

Neden fobilerimiz var?

Fobilerin en belirgin nedeni, kişinin korktuğu canlı, nesne ya da durumla ilgili travmatik bir yaşam olayının olmasıdır. Bu olayı kişinin bizzat kendisinin yaşaması gerekmez, şahitlik etmesi de fobi geliştirmesi için yeterli olabilir. Bazen şahitlik ettiğimiz olaylar bizi olayı yaşamaktan daha çok etkiler. Örneğin çocukken bizi hiç köpek ısırmasa da, birini ısırdığına şahit olduğumuz için köpek fobisi geliştirmiş olabiliriz.

Bazen de bilinçdışı korkularımız, herhangi bir olumsuz yaşam deneyimimiz olmamasına rağmen bir eşleşme ile kendisini dışarı vurur. Örneğin bilinçdışı kontrolü kaybetme korkusu, uçak, hayvan vb. korkularla kendisini dışa vurabilir.

EMDR ile fobi tedavisi ne şekilde gerçekleşir?

Fobilerin tedavisinde EMDR en iyi sonuç alınan ekollerden biridir. Bu tedavi yönteminde kişinin daha önce yaşadığı, fobisiyle bağlantılı anılar ele alınır. Fobiyi neden olan tüm etmenler; geçmiş travmalar, fobiyle eşlenen duygu, düşünce, görüntü, beden duyumu gibi özelliklerin hepsi ele alınır. Örneğin uçakta yoğun bir türbülansa maruz kalan ve sonrasında uçak fobisi geliştirmiş biri, uçak lafı geçtiğinde bile aşırı bir korkabilir. Çünkü travmayı yaşayan kişinin zihni anıyı işlemleyememiştir ve sanki o tehlikeyi şuan yaşıyormuş gibi korkarak tepki verir. Bu nedenle korkuya neden olan bu anı, görüntü, beden duyumu gibi olayla bağlantılı kişiyi rahatsız eden bütün detaylar EMDR yöntemi ile çalışılır.  Travma sebebiyle işlenemeyen anı EMDR ile yeninden işlemlenir ve anının rahatsızlık seviyesi azalır. Böylece kişinin rahatsızlık hissi azalır ve korktuğu durum/olay/nesneye karşı daha az tepki vermeye başlar.

Yukarıda bahsedilen durumları yaşadığınızı düşünüyor ve duygularınızı yönetmekle ilgili zorlanıyorsanız EMDR Terapisine dair detaylı bilgiye bağlantıdan ulaşabilir, merkezimizden destek alabilmek için buradan bizlere erişebilirsiniz.

Uzm. Psk. Bige Rüya Yıldız

Bireysel/Çift/Cinsel Sorunlar