Çocuklar Deprem Travmasından Nasıl Korunur
Çocuklar Deprem Travmasından Nasıl Korunur – Bir süredir çocuklarla yürüttüğümüz seanslarda kimi çocukların terapi esnasında depremden söz ettiklerini, deprem anında neler yapılması gerektiğini anlattıklarını gözlemler olduk. Deprem gibi doğal afetler yetişkinleri etkilediği gibi çocukları da psikolojik yönden oldukça olumsuz etkiliyor ne yazık ki. Bu etkilerin yetişkinlerin ve çevrenin vereceği sağlıklı tepkilerle en aza indirebilmek mümkün.
Çocuklar depremi gerçekte yaşamadılarsa depremin ne anlama geldiğini bilmezler. Bu bilgiyi genellikle çevrelerinden özellikle de kendilerinin birebir ilişkide olduğu yakınlarından öğrenirler.
Bu noktada biz yetişkinlere oldukça önemli görevler düşüyor.
Öncelikle deprem kavramından bahsedin.
Bu noktada depremle alakalı aklınıza gelen her şeyden söz etmenizi hedeflemiyorum. Sağlıklı bir şekilde depremlerin gerçekte insanları yok etmek için var olmadığını, doğal ve beklenen bir yerküre hareketi olduğunu, güvenli binalarda bunun bir tehlike arz etmediğini net bir şekilde aktarın. Bu çocuğun da deprem kavramını anlamlandırmasını sağlayacak ve çocukta rahatlama sağlayacaktır.
Haber kaynaklarını sınırlandırın.
Deprem ile ilgili haberleri yaşına uygunluğu doğrultusunda sınırlandırın. Depremde yaşanan kazalar ve ölümlerle ilgili aşırı detaylı bilgiler çocuğun travmatize olmasına sebebiyet verir ve izleyici travması dediğimiz durumlar ortaya çıkabilir.
Depremi yaşayan çocuğa nasıl yaklaşmalı?
Depremi yaşayan çocuğunuza güvende hissettirmeniz çok önemli. Önceki resimde bahsettiğim gibi depremi normalize etmek, geçip bittiğini söylemek, çocuğun sizin yanınızda güvende kalacağını belirtmeniz ilk müdahaleniz olmalı. Bu müdahaleyi güvenli bir alanda sakin bir anda ailecek yapılması çok önemli.
Siz de travmaya maruz kaldıysanız…
Depremi yaşayan ya da tanık olan yetişkinler de travmaya maruz kalmış olabilir. Öncelikle sizin sakinleşmeniz, güvende hissetmeniz ve çevrenizden destek almanız önemli. Siz sakinleşip güvende hissetmediğiniz müddetçe çocuğunuza da bu konuda yararlı olamazsınız.
Çocuğunuzun depremi yaşamasına rağmen tepki vermiyorsa…
Çocuklar yetişkinlerden farklı olarak yaşadıkları zorluklarda normal hayatlarına devam ediyormuş gibi görünebilirler. Yetişkinler kadar bilişsel ve duygusal olgunluğa ulaşmadıkları için korkularını ve kaygılarını sözlere dökemeyebilirler. Bu noktada davranışlarını gözlemleyin.
Eğer çocuğunuzda aşırı korkular ve endişeli bir ruh hali varsa, ebeveynlerinden ayrılmakta zorlanıyorsa, uyku ve yeme düzeninde bozulmalar varsa, günlük aktivitelerine eskisi kadar ilgisi kalmadıysa, dikkat ve odaklanma sorunları yaşıyorsa, fiziksel ağrılar ya da rahatsızlıklardan söz ediyorsa, çabuk sinirlenme ve öfke patlamaları yaşıyorsa, önceden kazandığı becerilerde (tuvalet vs. gibi) gerilemeler mevcutsa, depremden dolayı bir travma yaşıyor olabilir.
Bu durumların zamanla azalması beklenir, eğer azalmazsa…
- Çocuğun kendini güvende hissetmesi için günlük rutinlerinin korunması önemli. Yeme saati, uyku saati, oyun saati gibi düzenlerde aynı kalın.
- Çocuğunuzun duygularını görmezden gelmeyin, oyun ya da sohbet yoluyla çocuğunuz ile iletişime geçin.
- Ailecek geçirilen vakitleri arttırın, sevgi ve şefkat göstermekten geri durmayın (bolca sarılın, sevginizi gösterin ve güvende hissettirin).
- Zor bir süreçte olması kural ve sınırların değişmesini gerektirmez. Aşırı koruyucu ya da her istediğini yapan bir pozisyonda olmayın.
- Sürecin sakinleşmesi için kendinize ve çocuğunuza zaman tanıyın.
Önerilerimizi uygulamanıza rağmen yol alamadığınızı düşünüyorsanız çocuk ve aile terapisi hizmetimiz hakkında detaylı bilgiye bağlantıdan ulaşabilir randevu almak için merkezimizi arayabilirsiniz.
Aysun Erol
Çocuk ve Ergen Psikoloğu