Çocukların Gelişimlerini Desteklemek İçin Ailelere Öneriler
Merkezimize başvuran birçok erken yaş grubu danışanlarımızın ebeveynleri çocuklarının gelişimlerini nasıl desteklemeleri gerektiği ile ilgili bizlerden çok kez öneriler beklemekteler. Bizler de danışmanlık sürecimizde sıkça yaptığımız önerileri 2 bölümlük yazımızda yaş gruplarına ayırarak derlemeye çalıştık. Bu yazımızda “1-3 yaş” dönemine dair evde kolaylıkla uygulayabileceğiniz önerileri gelişim türlerine göre sınıflandırarak listeledik. “3-6 yaş” dönemi dair yazımıza da ulaşabilirsiniz.
Çocuğunuzun gelişimsel sürecini daha iyi anlamak ve nelere ihtiyaç duyduğunu net bir şekilde görebilmeniz için “Denver 2 Gelişim Testi”ni merkezimizde yaptırabilirsiniz. Teste dair detaylara bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
KİŞİSEL-SOSYAL GELİŞİM:
- Birlikte tiyatro oyunları oynayın; evde değişik giysiler giyerek gösteri yapmasına izin verin.
- Telefonla hayali konuşmalar yaparak oyun oynayın.
- Kavramları öğretin.
- Çocuğunuza kukla oynatın ve kuklayı düzgün kelimelerle konuşturun.
- Müzikli oyunlar, tekerlemeler öğretin.
- Çocuğunuza elini yüzünü yıkamayı, kaşık çatal kullanmayı, diş fırçalamayı ve peçete kullanmayı öğretin.
- yaşında tuvalet eğitimine başlayın.
- Odasını, yatağını, oyuncaklarını toplamayı öğretin.
- Yemek yerken, oyun oynarken, giydirirken, dışarıda dolaşırken çocuğunuza kavramları öğretin. (sıcak-soğuk, uzun-kısa, büyük- küçük gibi)
- Okuduğunuz hikaye kitaplarını tiyatro şeklinde oynayın.
- Müzikle dans edin, jimnastik yapın.
- Oyuncak bebeklerle evcilik oyunu oynayın.
- Çocuklar birlikte etkinlik yapmaktan çok hoşlanırlar. Çocuğunuzla birlikte evdeki malzemelerden değişik oyuncaklar yapın (kutulardan tren, makarnalardan kolye gibi)
- Tv izlemeniz her zaman yararlı bir araç değildir. Çocuğunuzla 1,5 ya da 2 yaşından tv izletebilirsiniz; ancak birlikte izlemeniz ve izlerken gördüklerinizi konuşmanız gerekir.
- 2 yaş tuvalet eğitimine başlamak için uygundur. Tuvalet eğitimine başlayın eğer çocuğunuz çok tepki gösteriyorsa ısrarcı olmayın.
ZİHİNSEL – DİL GELİŞİMİ:
- 2 yaşındaki bir çocuk vücudunu tanımalıdır. Çocuğunuza burnunu, gözünü, kaşını, ağzını göstermeyi öğretin. Oyuncak bebekte ve sizin üzerinizde göstermesini isteyin.
- El becerilerini geliştirmek bu yaşta önemlidir. Değişik büyüklükteki kutuları iç içe ve üst üste koymayı öğretin. Kutuları devirerek eğlenceli oyunlar oynayın.
- Oyuncakları ya da eşyaları bir kutunun içine doldurma-boşaltma oyunları oynayın.
- Masa başında birlikte renkli kalemlerle ve kağıtlarla karalamalar yapın. Yaptığı resmin ne olduğunu sorun. Resimlere adını yazıp duvara asın.
- İki yaşından itibaren yaratıcılığı destekleyen etkinlikler yararlıdır. Oyun hamuru ile şekiller yapın; sıkarak, yuvarlayarak, kopararak değişik resimler oluşturun.
- Takmalı çıkarmalı (lego) tarzında oyuncakla oyun oynayın.
- İki yaşından sonra çocuklar kalemi daha becerili kullanabilirler. Çocuğunuza kağıt üzerinde, kalemle dik ve yatay çizgi çizmesini öğretin.
- Bir buçuk yaşından sonra resimlerde gördüklerini tanıyabilirler. Kitap resimlerinden çocuğunuza “hangisi kuş, kedi nerede, ağacı göster” gibi sorular sorun.
- Rol oyunları çocukların en hoşlandığı oyun biçimidir. Evcilik oyuncaklarının yanı sıra, oyuncak marangozluk aletleri ile çakma, deliğe çivi geçirme gibi oyunlar oynayın.
- Delikli halkaları çubuğa geçirmeyi öğretin.
- Birlikte kitap okuyun, resimleri hakkında konuşun. Bırakın sayfaları çocuk çevirsin.
- Evde ve sokakta tanıdığı eşyaların resimlerini de göstererek, eşyaları resminden tanımasını öğretin.
- Parmak boyası ile değişik baskı çalışmaları yapın.
- Sayıları ve renkleri öğretin.
- Daire, kare, üçgen şekillerinin şekil tahtasına doğru yerlere yerleştirmeyi öğretin
- Evdeki çorap ve eldivenlerle eşini bulma oyunu oynayın.
- Çocuğunuza eşyaların altını, üstünü, arkasını ve önünü öğretin.
- Çocuğunuza dokunduğunuz her eşyanın niceliğini öğretin. Pütürlü kaygan eşyaları ona anlatın.
HAREKET GELİŞİMİ:
- Çocuğunuza yürümeye başladığında itebileceği tekerlekli oyuncaklar alın.
- Kaçma-kovalamaca türü oyunlar çocuğunuzun vücut dengesini geliştirir.
- Çocuğunuzun yerdeki oyuncakları ve eşyaları eğilerek alması için fırsatlar yaratın.
- Çocuğunuza masa ve sandalye altlarından geçebileceği oyunlar oluşturun.
- Çocuğunuza top oynatın, topa ayakla vurmasını öğretin.
- Çocuğunuza sandalye ve koltuk üzerine tırmanıp çıkmasını öğretin.
- Çocuğunuza merdiven inip çıkmayı öğretin.
- Plastik şişeleri yan yana dizerek uzaktan top atarak devirme oyunları oynayın.
- Her gün oyun parkına götürün.
- Çocuğunuzun ev içinde atlama, zıplama ve sıçrama yapmasına izin verin.
- Salıncağa binme, bisiklet kullanma, kaydıraktan kayma ve tırmanma oyunlarına izin verin.
Aysun EROL
Çocuk ve Ergen Psikoloğu
Kaynak: Birgül Bayoğlu (2007). G.D.P Gelişim Destek Planı. Ankara: MN Medikal & Nobel.